W powietrzu unosi się słodki zapach palonego drewna. Kalendarzowe lato wprawdzie się jeszcze nie skończyło, ale miejscowi już jakiś czas temu zaczęli palić w piecach. Witajcie w „last frontier”, ale nie tej znanej z serialu „Przystanek Alaska”, znajdujemy się bowiem w ostatnim bastionie dalekiego południa, w Patagonii. W krainie wielkich przestrzeni, hulającego wiatru, na ostatniej granicy przed nieprzystępnym morzem i tuż za rogiem przed lodowatą czapą Antarktydy. Posłuchajcie o miejscu gdzie o poranku witają was zanurzone we mgle góry, rześkie powietrze i rozpromienieni Yerba Mate najtwardsi na tym kontynencie Latynosi.
SPIS TREŚCI
- Ziemia Ognista
- Historia
- Stary Ekspres Patagoński
- Alpy w samym sercu Patagonii
- Sławne drogi Patagonii
- Południowy Lądolód Patagoński
- Stary, żelazny piec
- Mini przewodnik po Patagonii
- Orientacyjna mapa komunikacyjna
- Polecane filmy i książki
ZIEMIA OGNISTA
Końcówka 3,5 godzinnego lotu z Buenos Aires dostarcza spektakularnych widoków. Tuż przed lądowaniem samolot kołuje nad pasmem szpiczastych gór, a wyjątkowo złowrogą atmosferę potęguje paskudna pogoda. Tego ranka byłem jeszcze w słonecznej stolicy Argentyny, a już za chwilę ląduję gdzieś na nieprzystępnym końcu świata. Jeśli piekło faktycznie kiedyś zamarznie, to będzie wyglądało jak to, co właśnie widzę przez okienko samolotu.
Amerykanie określają Alaskę mianem ostatniej granicy. Ja jednak mam swoją teorię: to przecież właśnie tutaj, na samym koniuszku Ameryki Południowej, w krainie zwanej Ziemią Ognistą, Andy wpadają do morza i to tutaj zakończyła się długa wędrówka homo sapiens. Pierwotny człowiek wyruszył z Afryki, przeszedł Bliski Wschód, Azję, Północną Amerykę, aż wreszcie zatrzymał się w Tierra del Fuego (z hiszp. ziemia ognia). Z prostej przyczyny: po prostu nie było już gdzie dalej iść.
NAJBARDZIEJ WYSUNIĘTE NA POŁUDNIE MIASTO ŚWIATA
Ushuaia. Dalej na południe się już nie da, no chyba, że wybieracie się na którąś ze stacji badawczych mroźnej Antarktydy. Nie bez powodu miasto jest bazą wypraw i turystycznych podróży na ten mroźny kontynent. Wycieczka komercyjna trwająca do dwóch tygodni może kosztować nawet 5000 dolarów, organizator zapewnia 5 lub 6 dni na samym „zwiedzaniu” tego nieprzystępnego kontynentu, drugie tyle trwa sama podróż morska.
Drugiego dnia pobytu w mieście obudziło mnie słońce, toteż ochoczo wyskoczyłem z łóżka, zabrałem aparat i jeszcze przed śniadaniem przebiegłem się po mieście. Rześki poranek i piękne widoki na rozpościerające się dookoła góry – miła to odmiana po parnym i hałaśliwym Buenos Aires. W Ushuai lato wprawdzie nie rozpieszcza, bo temperatury dochodzą zaledwie do kilkunastu stopni, jednak w słoneczny dzień jest tu nawet przyjemnie i łatwo zapomnieć, że wystarczy lekkie załamanie pogody, aby czar tego miejsca po prostu prysł.
Chilijska Patagonia to głównie turystyczne południe ze swoją największą atrakcją na czele: parkiem narodowym Torres del Paine. Dla spragnionych przygód jest tutaj jednak jeszcze coś więcej. Wybudowana za czasów dyktatora Augusto Pinocheta droga Carretera Austral w założeniu miała połączyć nieskomunikowane wcześniej ze sobą miejscowości. Topografia chilijskiej strony Patagonii mocno utrudnia budowę konkretnej sieci dróg, przez co licząca ponad 30 lat droga w wielu miejscach jest nadal tylko drogą gruntową, a w kilku odcinkach pozostaje tylko przeprawa promem lub samolotem.
Biegnąca wzdłuż Andów kultowa droga łączy południe i północ Argentyny. Licząca ponad 5 tys. km długości jest jedną z najdłuższych dróg świata, będąc jednocześnie atrakcyjnym i łatwo dostępnym celem podróżników. Patagoński odcinek drogi łączy wszystkie najważniejsze miejsca tej części kraju, które często oddalone są od siebie aż o kilkaset kilometrów. Na północy przepiękna i zróżnicowana, w Patagonii natomiast jest często monotonna i bardzo oszczędnie dzieli się swoim pięknem. Ascetyczna wręcz uroda tej części Argentyny i bardzo niewielki ruch drogowy sprawią, że świetnie odnajdą się na niej ludzie ceniący sobie ciszę, spokój i samotność. Nie jest to jednak droga tylko dla pustelników: minimalistycznego i surowego rodzaju piękna tego regionu nie sposób bowiem nie docenić. Krajobraz stepu, mimo że z pozoru jednolity, z każdą godziną jazdy zmienia się, niejednokrotnie zaskakując i nagradzając cierpliwego widza.
Patagonia zasłynęła między innymi w książce Paula Therouxa „Stary Ekspres Patagoński”. Gdyby wyznaczyć trasę podróży koleją ze Stanów Zjednoczonych do Ameryki Południowej to bylibyśmy w stanie (z małymi wyjątkami) dojechać właśnie aż do Patagonii. Podróż skończylibyśmy w Esquel w Argentynie, dokąd też udało dotrzeć się autorowi książki. Ostatnia przesiadka to podróż zabytkowym pociągiem parowym, który do dziś wozi turystów. Mowa tu o Troczicie (hiszp. „Trochita”), bo tak pieszczotliwie określają ją Argentyńczycy, w Polsce natomiast nazywałaby się „wąskotoróweczką” lub po prostu ciuchcią. W składzie linii kolejowych znajdują się 22 parowozy, z czego 7 jest nadal w użyciu. Zadbane i dostojne czarnulki nie wyjeżdżają z hangaru codziennie, wycieczki należy więc planować z wyprzedzeniem.
Przemierzając Argentynę z Ziemi Ognistej na północ doświadczamy czegoś niecodziennego: w ciągu kilku godzin jazdy samochodem krajobraz z pustynnego zaczyna zamieniać się na alpejski, zieleń lasów wypiera wszechobecny, stepowy żółto-bury, a po kolejnej godzinie zaczynają pojawiać się górskie jeziora. W końcu dojeżdżamy do Bariloche, najbardziej popularnej w Argentynie górskiej miejscowości wypoczynkowej. W zimę jest to świetna baza do narciarskich szaleństw, w lato natomiast znajdziemy tu wszystko od pieszych wycieczek po sporty wodne.
To właśnie tutaj znajduje się ustępujący rozmiarami jedynie Antarktydzie i Grenlandii ogromny lądolód, będący źródłem 49 bocznych lodowców, z których największe mają powierzchnię 1000 km kwadratowych i rozciągają się na kilkadziesiąt kilometrów. Najpopularniejszym jednak i najczęściej odwiedzanym przez turystów jest znajdujący się w Argentynie Perito Moreno, do którego można podjechać po utwardzonej drodze i obserwować z położonego o niewiele ponad dwieście metrów punktu widokowego. Przy jego ujściu, wysokie na 74 metry czoło lodowca rozciąga się łukiem na długości 5 kilometrów, a pod powierzchnią jeziora Argentino kryje się jeszcze 100 metrów tego giganta.
